Môn Toán ở chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 được tổ chức lại thành ba mạch kiến thức chính, bao gồm: Đại số và một số yếu tố giải tích; Hình học và đo lường; Thống kê và xác suất. Trong ba mạch kiến thức mới, mạch có sự thay đổi lớn nhất so với chương trình hiện hành là Thống kê và xác suất. Nội dung Thống kê và xác suất được đưa vào chương trình môn Toán từ lớp 2.
Theo nội dung và yêu cầu cần đạt môn Toán lớp 2 trong chương trình GDPT 2018, một số yếu tố thống kê là: Thu thập, phân loại, sắp xếp các số liệu; đọc biểu đồ tranh; nhận xét về các số liệu. Yêu cầu cần đạt của nội dung này là làm quen với việc thu thập, phân loại, kiểm đếm các đối tượng thống kê (trong một số tình huống đơn giản); đọc và mô tả được các số liệu ở dạng biểu đồ tranh; nêu được một số nhận xét đơn giản từ biểu đồ tranh. Đối với nội dung một số yếu tố xác suất là làm quen với các khả năng xảy ra (có tính ngẫu nhiên) của một sự kiện. Yêu cầu cần đạt của nội dung một số yếu tố xác suất là làm quen với việc mô tả những hiện tượng liên quan tới các thuật ngữ: có thể, chắc chắn, không thể thông qua một vài thí nghiệm, trò chơi hoặc xuất phát từ thực tiễn.
Những hoạt động thực hành và trải nghiệm kèm theo các nội dung này sẽ là thực hành các kiến thức toán học vào thực tiễn. Chẳng hạn như thực hành, tính toán và ước lượng độ dài, khối lượng, dung tích một số đồ vật trong thực tiễn; thực hành đọc giờ, xem lịch; thực hành sắp xếp thời gian biểu học tập và sinh hoạt của cá nhân hằng ngày, trong tuần...; thực hành thu thập phân loại, ghi chép, kiểm đếm một số đối tượng thống kê trong trường, lớp.
Nội dung phần thống kê, ở lớp 2, học sinh sẽ làm quen với biểu đồ tranh. Ví dụ trong bức tranh cụ thể, có bao nhiêu bông hoa, cái bút,... Rồi phân biệt có bao nhiêu bút xanh, bao nhiêu bút đỏ,... Tức là từ những thao tác thống kê kiểm đếm rất đơn giản. Trong cả ba bộ sách Toán 2 (bộ sách Cánh diều, bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống và bộ sách Chân trời sáng tạo), nôi dung thống kê đều được trình bày trong 2 bài học: Thu thập, kiểm đếm và Biểu đồ tranh.
Bài Thu thập- Kiểm đếm trong sách Toán 2 bộ sách Cánh Diều
Bài Biểu đồ tranh trong sách Toán 2 bộ sách Cánh Diều
Bài Thu thập, phân loại, kiểm đếm số liệu trong sách Toán 2 bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Bài Biểu đồ tranh trong sách Toán 2 bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Bài Thu thập, phân loại, kiểm đếm trong sách Toán 2 bộ sách Chân trời sáng tạo
Bài Biểu đồ tranh trong sách Toán 2 bộ sách Chân trời sáng tạo
Về nội dung xác suất, học sinh sẽ được bắt đầu làm quen với phép thử và ở lớp 2 chỉ yêu cầu các em nhận thức được kết quả của những phép thử đơn giản. Ví dụ như biết khi nào một kết quả nào đó của phép thử có thể hoặc không thể xảy ra. Như gieo một con xúc xắc 6 mặt thì có bao nhiêu khả năng có thể xảy ra?
Hoặc có thể đặt câu hỏi số chấm xuất hiện có thể nhiều hơn 7 được không? Các em sẽ trả lời được là không, tức sẽ làm quen với việc hiện tượng không xảy ra.
Hay hỏi số chấm đó có thể ghi được bằng các số từ 1 đến 10 hay không. Học sinh cần trả lời là có bởi những việc đó có thể làm được.
Nội dung Xác suất trong các bộ sách Toán 2 theo chương trình 2018 đều được trình bày trong một bài duy nhất.
Bài Chắc chắn- Có thể- Không thể trong sách Toán 2 bộ sách Cánh Diều
Bài Chắc chắn, có thể, không thể trong sách Toán 2 bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Như vậy, những nội dung của xác suất, thống kê trong môn Toán lớp 2 không quá phức tạp mà với mục đích để học sinh làm quen về kiến thức ở lĩnh vực này. Ở lớp 2, học sinh sẽ được làm quen từ những khái niệm đơn giản và dần dần được nâng lên các cấp cao hơn.
Tài liệu tham khảo
[1] Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình giáo dục phổ thông môn Toán.
[2] Trần Nam Dũng (Tổng chủ biên), Khúc Thành Chính (Chủ biên), Định Thị Xuân Dung, Nguyễn Kính Đức, Định Thị Kim Lan, Huỳnh Thị Kim Trang (2021), Toán 2 (Tập một)- Bộ sách Chân trời sáng tạo, Nxb Giáo dục Việt Nam.
[3] Hà Huy Khoái (Tổng chủ biên), Lê Anh Vinh (Chủ biên), Nguyễn Áng, Vũ Văn Dương, Nguyễn Minh Hải, Bùi Bá Mạnh (2021), Toán 2 (Tập hai)- Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống, Nxb Giáo dục Việt Nam.
[4] Đỗ Đức Thái (Tổng chủ biên), Đỗ Tiến Đạt (chủ biên), Nguyễn Hoài Anh, Trần Thúy Ngà, Nguyễn Thị Thanh Sơn (2021), Toán 2 (Tập hai)- Bộ sách Cánh diều, Nxb Đại học sư phạm.