Huy chương Fields thường được coi là "Giải Nobel dành cho Toán học". Tính đến nay, có 64 người đã được trao Huy chương Fields. Tuy nhiên, trong số đó chỉ có chỉ có hai người phụ nữ, và họ là những người được trao trong các lần gần đây.

Huy chương Fields là giải thưởng được trao cho tối đa 4 nhà toán học không quá 40 tuổi tại mỗi kỳ Đại hội quốc tế (ICM) của Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU), được tổ chức 4 năm/lần. Giải thưởng được sáng lập bởi nhà toán học Canada John Charles Fields, lần đầu được trao vào năm 1936, đã bị gián đoạn trong suốt thời kỳ Chiến tranh thế giới thứ hai và từ năm 1950 được trao đều đặn.

Người phụ nữ đầu tiên được trao huy chương Fields là nhà toán học người Iran, Maryam Mirzakhani, đạt Fields năm 2014 lúc mới 37 tuổi. Maryam Mirzakhani sinh ngày 12/5/1977 tại thủ đô Tehran của Iran. Khi còn trẻ, bà đã giành huy chương vàng Olympic Toán học quốc tế năm 1994 tại Hong Kong với điểm số 41/42 điểm. Trong kỳ thi Olympic năm sau tổ chức tại Canada, cô đã xuất sắc giành điểm tuyệt đối 42/42 điểm.

Maryam tốt nghiệp cử nhân Toán học của Đại học Công nghệ Sharif của Iran vào năm 1999. Sau đó, bà sang Hoa Kỳ để tiếp tục học sau đại học và lấy bằng tiến sĩ về Toán học từ Đại học Harvard năm 2004 và giảng dạy tại Đại học Princeton trước khi về Stanford làm Giáo sư toán học vào năm 2008.

Mirzakhani được trao huy chương Fields vì những cống hiến nổi bật cho lĩnh vực hình học và các thệ thống động lực học, đặc biệt là những vốn hiểu biết quý báu về tính đối xứng của các bề mặt cong, chẳng hạn như mặt cầu hay mặt hyperbol. Mặc dù công trình nghiên cứu của cô được coi là "thuần túy toán học" và hầu hết là lí thuyết, nhưng nó chứa đựng nhiều ý nghĩa liên quan đến vật lý và lý thuyết lượng tử.

Điều đáng tiếc là bà đã qua đời không lâu sau đó vì bệnh ung thư vú năm 2017, khi mới 40 tuổi.

Người phụ nữ thứ hai nhận được vinh dự này là Maryna Viazovska, nhà toán học người Ukraine và hiện đang là giáo sư giảng dạy tại Viện Công nghệ liên bang Thụy Sĩ. Viazovska sinh ra tại Kiev vào năm 1984, khi Ukraine vẫn còn thuộc Liên Xô. Cha của bà là nhà hóa học làm việc tại nhà máy sản xuất máy bay Antonov còn mẹ là một kỹ sư.  Năm 1998, Viazovska bắt đầu theo học tại trường Kiev Natural Science Lyceum no. 145, ở quận Pechersk, Kiev, ngôi trường chỉ những học sinh rất xuất sắc mới được nhận. Viazovska tốt nghiệp năm 2001 và sau đó học toán tại tại Đại học Quốc gia Taras Shevchenko ở Kiev. Cô lấy bằng thạc sĩ ở Đại học Kaiserslautern (Đức) năm 2007 và bằng tiến sĩ ở Đại học Bonn (Đức) năm 2013. Từ năm 2018, cô là chủ nhiệm bộ môn lý thuyết số tại Đại học Bách khoa Liên bang Thụy Sĩ Lausanne (EPFL).

Viazovska giành được Huy chương Fields 2022 cho công trình về đóng gói hình cầu. Về cơ bản, vấn đề này liên quan đến việc làm thế nào để đặt các quả cầu vào thùng chứa một cách gọn gàng nhất. Viazovska nghiên cứu vấn đề này từ năm 2003 đến năm 2016 và tìm ra một "công thức kỳ diệu" giúp giải quyết nó trong các chiều 8 và 24. Peter Sarnak, giáo sư toán tại Viện Nghiên cứu Cao cấp Princeton (Mỹ), ca ngợi thành tựu của Viazovska như sau "Viazovska phát minh ra những công cụ bất ngờ và mới mẻ giúp bà ấy vượt qua các rào cản tự nhiên đã kìm hãm chúng ta nhiều năm". "Maryna đã làm được một điều thực sự kỳ diệu. Ngay khi nghiên cứu được công bố, tất cả mọi người đều sửng sốt", nhà toán học Henry Cohn tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) chia sẻ.

Nguồn: Sưu tầm và biên tập